تفاوت تار و سه تار
تار و سه تار چه تفاوتهایی دارند؟
در بین ساز های ایرانی، تار و سه تار جایگاه ویژه ای دارند. هم تار و هم سه تار، جُزء سازهای زهی زخمه ای هستند و هر دو دارای صدای دلنشین و زیبایی هستند که هر شنونده ی خوش ذوق موسیقی رو به وجد میاره. در این مقاله سعی می کنیم به صورت مختصر به تفاوت تار و سه تار بپردازیم.
صدای این دو ساز شباهت های زیادی به هم داره که فقط برای اهل فن قابل تشخیصه.
اکثرِ هنرجو هایی که اوایل راه آموزش موسیقی هستند و علاقه مند به سازهای موسیقی سنتی؛ میپرسند که تفاوت تار با سه تار چیه؟ و در انتخاب سازشون مردد هستند. اگر شما هم در انتخاب تون بین ساز تار و سه تار شک دارید، این مقاله حتما بهتون کمک میکنه.
مقایسه ظاهری تار و سه تار
اولین تفاوتی که در این دو ساز به چشم میخوره، تفاوت ظاهری شون هست. سه تار از یک کاسه ی کوچیک تشکیل شده و دسته ای باریک که معمولا 26 پرده روش بسته میشه و تار از دو کاسه تشکیل شده و دسته ای نسبتا پهن تر که به طور معمول، 28 پرده روی خودش داره.
تفاوت دیگه ای که وجود داره اینه که روی صفحه ی سه تار تخته ای نازک با سوراخ هایی که صدا رو داخل بدنه منعکس میکنه قرار داره ولی در روی صفحه ی تار پوست نازکی قرار میگیره.
تار و سه تار در خرک هم با هم متفاوت هستند. خرک تار کمی بزرگتر هست تا بتونه روی پوست قرار بگیره و تماس مناسبی داشته باشه؛ اما خرک سه تار نازک تره.
یه تفاوت خیلی مهم تر اینکه تار 6 سیم داره و سه تار (برخلاف اسمش!) چهار تار داره. در قسمت گوشی های کوک هم تفاوت هایی وجود داره که بنا به تعداد سیم و موقعیت اونها گوشی های هر ساز قرار میگیره.
امکانات صوتی و صدا دهی
از جنبه ی ظاهری سازها که بگذریم، تفاوت ها و شباهت های جنبه ی صوتی و صدا دهی این دو سازه که اهمیت پبدا میکنه.
از لحاظ “نواک” یا زیر و بمی، این دو ساز کاملا یکسان و هم رده هستند. اگر به پرده بندی روی دسته ی این دو ساز دقت کنید میبینید که کاملا مشابه هستند. این شباهت به این معنیه که وسعت نت هایی که این دو ساز میتونن اجرا کنن، کاملا یکیه.
حجم صدای ساز تار بیشتره و در اصطلاح صدای پر تری داره و دلیلش هم تعداد سیم های بیشتریه که داره. برای همین وقتی نوازنده تار میزنه صدای بیشتری به گوش ما میرسه تا وقتی که سه تار بنوازه.
عامل دیگه ای که برای مشخصات صوتی ساز میشه در نظر گرفت، رنگ صدا یا شخصیت صدای ساز هست. از این جهت ساز تار صدای شفاف تر و تیز تر داره و در مقابل صدای سه تار نرم تر و کمی زنگ دار به نظر میاد.
تفاوت تار و سه تار در نواختن
ساز تار رو حتماً با مضراب مینوازند و در نواختن این ساز، دست نوازنده از قسمت مچ به حرکت در میاد و به صورت رفت و برگشتی به سیم هایی که به صورت جفت (دوتایی) کنار هم قرار گرفتن ضربه میزنه.
(اینو بدونید بد نیست: تار 6 سیم داره که به صورت 3 جفت سیم دوتایی کوک و نواخته میشن)
مضراب ساز تار، یک قطعه ی مسی شبیه به ناخنِ، که قسمت انتهاییش توی یه تیکه از موم قرار گرفته.
اما در مورد ساز سه تار…
این ساز رو هم با مضراب میزنن هم با ناخن. اما مشخصه ی اصلی سه تار نوازی اینه که موقع اجرا، فقط انگشت سبابه از بند دوم تکون میخوره و به سیم ها ضربه میزنه. مضراب سه تار از مفتول درست شده و روی انگشت سبابه قرار میگیره و به انگشت سبابه، قابلیتی مقل ناخن میده که باهاش عمل ضربه زدن به سیم ها انجام میشه.
(لازم به ذکره که سیم های سه تار 4 سیم هستند. دو سیم در پایین که کوک های متفاوتی دارند – معمولا دو و سل- و دو سیم دیگه با هم روی یک نت که معمولا دو هست کوک میشن و جفتی نواخته میشن.)
کاربردهایی که هر ساز داره
ساز تار به علت ویژگی های صوتی که داره معمولا برای گروه نوازی مناسب تره. حجم صدای بالای تار میتونه کنار سازهای دیگه ای مثل سنتور، تنبک و دیگر سازهای موسیقی سنتی، شنیدنی باشه. اما ساز سه تار با توجه به حجم صدای کمتر، مناسب برای تک نوازی و دو نوازیه. البته این مساله قطعی نیست و میتونه بر اساس نظر آهنگساز ها و رهبران گروه و نوازنده های مختلف، کاملا بر عکس باشه. ولی به طور معمول ساز سه تار رو در تک نوازی ها میبینیم.
تفاوت تار و سه تار در قیمت
ساخت هر سازی راه و رسم خودش رو داره و قیمت ساز هم بنا به متریالی که در ساخت از اون استفاده میشه و درجه سختی این کار، مشخص میشه.ساخت یاز تار ظرافت ها و پیچیدگی های خاصی داره و همین علت قیمت ساز تار معمولا بیشتر از ساز تار هستش. البته همیشه استثناء هم وجود داره. ساخت سازهای سفارشی معمولا قیمتی بالاتر از معمول داره و به صورت توافقی قیمت گذاری میشه.
شباهتها و تفاوت تار و سه تار در آموزش
متد آموزشی که برای آموزش تار و سه تار وجود داره کاملا مشابه هستند و هنرجویان هر دو ساز یک سری آموزش های مشخص و یکسان را میبینند.
اگر در انتخاب سازتون مردد هستید میتونید با آموزشگاه سیحون تماس بگیرید و از مشاوه رایگان اساتید با تجربه ی سیحون استفاده کنید. انتخاب ساز یکی از بخش های مهم آموزش موسیقی هستش که در ابتدا باید به اون دقت کافی بشه.
آموزشگاه سیحون همراه با اساتیدی مجرب در زمینه موسیقی ،بهترین روند یادگیری را برای شما ترسیم خواهد کرد .
در آپارات نیز همراه ما باشید .
دیدگاهتان را بنویسید