آموزش موسیقی

آموزش موسیقی : تئوری موسیقی مبحث بسیار کاربردی و ضروری برای هنرجویان موسیقیه و یادگیریش به کسانی که در ابتدای راه یادگیری موسیقی هستند به شدت توصیه میشه. پس با ما تا پایان قسمت اول این مقاله همراه باشید.

نواک 

اولین مشخصه ی صدای موسیقایی از نظر تئوری اینه که صدا قابلیت زیر و بم شدن داشته باشه.

(جالبه که در اصطلاحات فنی موسیقی “بالا” به صدای “زیرتر” اشاره داره و “پایین” به صدای “بم تر”)

به عنوان مثال: صدای مردها به صورت کلی کلفت تر یا بم تر از صدای زن هاست.

یا در سازهای زهی ( مثل ویولن، گیتار و…) هرچه دست چپ نوازنده طول سیم رو کمتر کنه و به سمت بدنه ی ساز نزدیک تر بشه صدای حاصل نازک تر یا زیر تر میشه.

در نوشتار موسیقی خطوط حامل نشان دهده‌ی خاصیت نواک در صداهای موسیقایی هستند.

دیرند 

حتما دقت کردید که برخی صداهای موسیقایی امتداد بیشتری در طول زمان دارند و برخی کمتر! مشخصه ی دوم صوت از لحاظ  تئوری به این خاصیت اشاره داره که صوت خاصیت کشیدگی در طول زمان داشته باشه. اگر دقت کرده باشید هرچقدر که نوازنده ی ویولن آرشه رو به مدت بیشتری روی سیم ها میکشه، صدا بیشتر میتونه ادامه پیدا کنه. به این قابلیت “دیرند” گفته میشه.

  شدت

درک این مورد بسیار آسون تر از بقیه ست. شدت صوتی یعنی همون کم یا زیاد بودن ولوم (Volume). تصور کنید که نوازنده ی سنتور مضراب رو به شدت روی سیم بکوبه و یا به شکل آروم این کارو بکنه. تفاوت این دو حالت رو در تئوری موسیقی با خاصیت “شدت” میشناسن.

طنین یا رنگ

هر صدای موسیقایی دارای یک شخصیت منحصر به فرده که با صدای دیگه کاملا تفاوت داره. مثلا طنین صدای گیتار کاملا متفاوت از طنین پیانوست و این مساله برای ما کاملا روشنه که این صدای گیتاره و اون صدای پیانو!

در مورد صدای انسان هم این مساله وجود داره که جنس صدای یک فرد با دیگری متفاوته و به همین دلیله که ما صدای یه دوست رو از صدای بقیه آدم ها تشخیص میدیم حتی با چشم بسته.

گرچه در برخی موسیقی ها از صداهای غیر موسیقایی (مثل صدای رعد و برق، صدای بارون و … )برای ایجاد یک فضای خاص استفاده میشه. اما چیزی که گوش ما به عنوان موسیقی از ساز ها و یا حنجره ی انسان میشنوه حتما دارای هر 4 خاصیتی که گفته شد هست.

خط موسیقی زبانی جهانی برای موزیسین ها

هنر موسیقی این ویژگی رو داره که توسط زبان خاصی نوشته و خونده بشه. این خط هم مثل هر خط دیگه ای از نشانه ها و قراردادهایی پیروی میکنه و توسط اونها درک و نواخته میشه.

برخلاف خطوط مختلفی که در زبان های زنده ی دنیا استفاده میشه و مختص به یک زبان و محدوده جغرافیایی میشه، خط موسیقی زبانی بین المللیه. این قابلیت باعث میشه هنرمندی ژاپنی بتونه با یه هنرمند ایرانی هم نوازی کنه بدون اینکه نیاز باشه با زبان دیگه ای (به جز زبان موسیقی) با هم صحبت کنن.

پس تا اینجای کار به نظر ضروری میرسه که یه هنرجوی موسیقی که ابتدای راه آموزش موسیقی قرار داره بتونه خط موسیقی رو بخونه و همون نت هایی که روی خطوط حامل نوشته شده رو اجرا کنه.

نام نت ها

هر صدای موسیقی (نت) یه اسم داره که توسط اون از لحاظ زیر و بمی شناخته میشه. هفت نام برای این نت ها وجود داره. این اسم های هفتگانه با یک الفبای انگلیسی نوشته میشه ولی نام اونها در گفتار (نام گذاری هجایی) متفاوت از نام نوشتار (نام گذاری الفبایی) اون نت هست.

وسعت صداهای موسیقایی از زیرترین تا بم ترین صدایی که قابل شنیدن برای انسان هست بیش از 60 صوت متفاوت رو در بر میگیره در حالی که فقط 7 نام برای نت ها وجود داره!

سوال: پس بقیه ی اون صداها با چه اسمی نام گذاری میشن؟

جواب: بعد از هفتمین نت اسم نت ها دوباره از اول تکرار میشه. یعنی بعد از هفتمین نت یعنی “سی” دوباره نت “دو” میاد و چرخه مجددا تکرار میشه و این تکرار تا پایان ادامه داره.

البته بسامد نت های هم نامی که در چرخه های بعدی میاد، همیشه دوبراره نت هم نام قبلیه. به فاصله ی این دو نت هم نام”اکتاو” گفته میشه.

خطوط حامل

پنج خط موازی با فاصله های مساوی، خطوط حامل رو تشکیل میدن.  نت ها به صورتی قرار میگیرن که یا روی خط باشن، یا بالای خط یا زیر خط. هر جایگاه روی خطوط حامل نشانگر یک نت هست و هر نت فقط یک جای مشخص روی خطوط حامل داره.

خطوط حامل به ترتیب از پایین به بالا با شماره های 1 تا 5 نام گذاری میشن.

 کلید  

مثال شکل زیر:

پس هر قطعه ای که با “کلید سُل” شروع بشه اسامی نت ها روی اون به شکل مشخصیه که از قاعده ی خاص خودش پیروی میکنه. اگر به شکل کلید سل دقت کنید میبینید که قسمت گرد این کلید روی خط دوم قرار داره.

کلید معروف دیگه ای که در زبان موسیقی کاربرد داره “کلید فا” هست. کلید فا معمولا روی خط چهارم حامل قرار میگیره و باقی نُت ها بر اساس اون نام گذاری میشن.

یه کلید دیگه هم در زبان موسیقی وجود داره که کاربرد کمتری نسبت به دو کلید قبلی داره و اون “کلید دو” هستش. کلید دو روی خط سوم قرار میگیره و باقی نت ها بر اساس اینکه نت روی خط سوم دو هستش، نام گذاری میشن.

قسمت اول آموزش “تئوری موسیقی مثل آب خوردن” همین جا به پایان میرسه. ادامه ی این سری از مقاله ها رو از دست ندید…

آموزشگاه سیحون همراه با مجرب ترین اساتید در زمینه موسیقی ، بهترین روند یادگیری را برای شما ترسیم خواهد کرد .

در آپارات نیز همراه ما باشید .