کمانچه

کمانچه را تکامل یافته ساز رباب معرفی کرده اند. سازی که امروز در دستان هنرمندان ایرانی بازگو کننده بخشی از موسیقی ایرانی است قدمت آن دستکم به چندین قرن پیش باز می گردد.

موسیقی نوای روح آدمی است و همانطور که ارسطو می گوید آنجا که کلام باز می ماند موسیقی آغاز می شود. به این ترتیب موسیقی صرفا سرگرمی و لحظه فراغتی ساده نیست، گاهی نوای یک ساز می تواند بازگوکننده تاریخ یک ملت هم باشد.

اگر بتوان پذیرفت که نوای موسیقی هر کشوری بازگوکننده تالمات و دردها و شادی هایی است که آن کشور در تاریخ خود تجربه کرده پس می توان آلات و ادوات موسیقی آن کشور را هم بخشی از تاریخ نانوشته آن دانست.

ایران از دیرباز پیوندی ناگسستنی با موسیقی داشته و بدون هیچ تردیدی یکی از غنی ترین کشورها در زمینه ابزار و ادوات موسیقی محسوب می شود.

یکی از قدیمی ترین و البته محبوب ترین سازهای ایرانی، کمانچه است.استفاده از این ساز از دیرباز در بین اقوام مختلف ایرانی مرسوم و معمول بوده است.

کمانچه، نوای خاموش ایران

اگر بخواهیم از میان سازهای ایرانی یک ساز را انتخاب کنیم که نزدیک ترین عوالم را به فرهنگ ایرانی داشته باشد قطعا به کمانچه می رسیم. نوای غریب و حزن انگیز کمانچه و آرشه ای که زخمه اش دقیقا روح ایرانیان را به ارتعاش درمی آورد، یکی از ایرانی ترین نواهایی است که در بین سازهای ایرانی وجود دارد.

در حال حاضر کمانچه در کشورهای ایران، آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان و ترکیه مورد استفاده قرار می گیرد و البته نام آن در تمام این کشورها همین کمانچه است، البته با تلفظ هایی متفاوت. مسئله ای که بیش از هر چیز اصالت ایرانی این ساز را مورد تائید قرار می دهد.

اگر قصد خرید ساز کمانچه را دارید، بهتر است که پیش از اقدام به خرید با اجزای مختلف این ساز آشنا شوید.

برخی از اجزای ساز کمانچه

پوست

کیفیت پوست در ایجاد صدای مورد نظر و مطلوب اهمیت حیاتی دارد.

کاسه طنین

قسمت گرد ساز که سطح رویه آن باز است و روی آن پوست کشیده و خرک را روی آن نصب می کنند.

خرک

یک قطعه چوبی کوچک با طول 4 سانتی متر و ارتفاع 2 سانتی متر. خرک بواسطه دو پایه ای که دارد روی پوست کاسه نصب می شود.

سیم ها

کمانچه دارای 4 سیم فلزی است. ضخامت این سیم ها متفاوت است. این سیم ها از بالا به گوشی ها و از پائین به سیم گیر متصل می باشند.

صراحی یا تاج

بالاترین بخش کمانچه که از نظر کارکردی، هیچ تاثیری در ساز ندارد و صرفا جنبه زیبایی برای ساز دارد.

گوشی ها

کمانچه چهار گوشی دارد که در طرفین سرپنجه قرار می گیرد. 

سرپنجه

در قسمت بالایی ساز قرار دارد و سطح رویه آن تو خالی است و چهار گوشی روی آن نصب می شوند.

سیم گیر

در قسمت انتهایی و زیرین ساز و در انتهای بدنه ی کاسه قرار دارد و قطعه ای کوچک از جنس چوب یا فلز است. یک سر سیم های ساز به آن بسته می شود.

حلقه شیطانک

استخوان یا چوب باریکی که بین سرپنجه و دسته ساز قرار دارد و سیم های ساز از روی آن عبور می کنند و به گوشی ها وصل می شوند.

آرشه

کمان یا آرشه کمانچه، میله ای چوبی است که دسته ای  از موی دم اسب به دو سر آن متصل شده است. این میله به گونه ای خاص برش خورده و کمی انحنا دارد.

بهترین نوازندگان کمانچه در ایران

حسین خان اسماعیل زاده نوازنده مشهور اواخر دوره صفوی از جمله افراد سرشناسی است که کمانچه را به خوبی می نواخت. از جمله شاگردان وی که در عرصه موسیقی نام و آوازه ای به دست آورده اند می توان به ابوالحسن صبا اشاره کرد.

کیهان کلهر، اردشیر کامکار، سعید فرج پور، علی اکبر شکارچی، داود گنجه ای، فرج علیپور، علیرضا حسین خانی، پیرولی کریمی، همتعلی سالم، مجتبی میرزاده، درویش رضا منظمی، و هادی منتظری از جمله نوازندگان شاخص کمانچه هستند.

آموزش کمانچه در آموزشگاههای موسیقی

کمانچه به دلیل هویت مستحکم خود با فرهنگ ایرانی، از جمله سازهایی است که مورد استقبال هنرجویان ایرانی قرار دارد. کمتر آموزشگاه موسیقی را می توان یافت که در آن کمانچه تدریس نشود.

آموزشگاههای موسیقی با ایجاد فرصت یادگیری این ساز –همچون سازهای دیگر – نقش تربیت نوازندگان را برعهده دارند که می توانند حلقه اتصال بین نسل پیش و نسل آینده باشند.

آموزشگاه سیحون همراه با مجرب ترین اساتید در زمینه موسیقی ، بهترین روند یادگیری را برای شما ترسیم خواهد کرد .

در آپارات نیز همراه ما باشید .