ساز باغلاما

ساز باغلاما :تاریخچه ، تفاوت با دیوان و معرفی اجزای آن

ساز باغلاما از انواع سازهای زهی، زخمه‌ای می باشد که با روشی نواخته می‌شود که در آن با زخمه زدن با انگشت یا مضراب(شلپه – شرپه) بر عامل مرتعش‌شونده، صدا تولید می‌شود. این ساز نیز با نام‌های چوگور، چکو، دمبرا، دینقیر، زیمبرا بلغاری، بوزوق، جورا، چالغی، و تنبور نیز معرفی می‌شود.

دیوان و باغلاما

هر دو این سازها در دسته ساز‌های زهی زخمه‌ای قرار می‌گیرند و توسط مضراب یا انگشت دست نواخته می‌شوند. باغلاما دارای ۷ سیم بوده و کاسه ای به شکل نیمه گلابی دارد که به دسته متصل می شود. ساز دیوان را در 3 اندازه‌ مختلف می سازند (سایز کوچک یا جرا، سایز متوسط یا چوغورو و سایز بزرگ یا دیوان). البته درمیان ترکان سازی بزرگتر از دیوان نیز وجود دارد که به آن ساز میدان گویند.

تفاوت دیوان و باغلاما

1. اولین تفاوت در دسته و دستان دو ساز را می توان بدین صورت شرح داد که، دسته ساز دیوان بلند‌تر از دسته‌ی ساز باغلاما است که به کاسه متصل می‌شوند و روی آن‌ها دستان بسته می‌شود. دیوان تعداد ۲۴ پرده بر روی دسته خود دارد که قابلیت جابجایی نیز دارند اما باغلاما و ساز‌های هم خانواده اش با دستان بندی ثابت و متفاوت (۹، ۱۲، ۱۷، ۲۴) موجود هستند. دستان‌های این ساز‌ها معمولا سیم‌های نایلونی ۰.۳۵ تا ۰.۴۰ هستند.
2. تفاوت بعدی را می توان در کاسه‌ی سازها مشاهده کرد. باغلاما دارای یک کاسه طنینی کمی کوچکتر و یک پارچه نیمه گلابی از جنس چوب‌های پروانه، عرعر و ماهون است. همچنین چوب صفحه‌ی رویی آن را از چوب‌های صنوبر و … انتخاب می سازند.
3. کوک مرسوم ساز دیوان لا، ر، سل یا لا، ر، می و کوک مرسوم ساز باغلاما ر، سل، لا و یا لا، ر، می می باشد.
4. مضراب ساز دیوان و باغلاما نیز باهم متفاوت است.
5. و اما مهم ترین تفاوت آنها صدای متفاوتشان است. همانطور که اشاره کردیم سازی که دسته کوتاه تری داشته باشد دارای صدای زیر‌تر و نافذ‌تر خواهد بود پس صدای ساز باغلاما زیر تر است.

سازهای خانواده باغلاما

زیرا ممکن است شرکت‌کنندگان پس از اتمام برنامه، در عین تشویق اجرای قطعه‌های دیگری را درخواست کنند) گسترده ای دارند که مقام های رایج در موسیقی ترکی، کردی و ارمنی ترکیه، موسیقی کردی شمال عراق و بسیاری از مقام های رایج در برخی نقاط مرزی ایران، ترکیه و شمال عراق را شامل می شود.

استفاده این سازها هم به صورت تک نوازی و هم در همراهی با آواز و نیز در کنار سازهای دیگر در ارکسترهای مختلف به صورت چند نوازی مورد استفاده قرار می گیرند.

تکنیک های اجرایی باغلاما و دیگر ساز‌های هم خانواده آن مخصوصا در ترکیه بسیار پیچیده،حرفه ای و پیشرفته اند اما در ایران با تکنیک های ساده تری اجرا می شوند. روی ردیف های اول، دوم و سوم وترها انگشت گذاری می شود اما انگشت گذاری روی وترهای ردیف اول بیشتر است و ملودی غالباً روی وترهای ردیف اول اجرا می شود. از انگشت شست دست چپ نیز برای گرفتن وترهای ردیف سوم استفاده می کنند.

این سازها کوک‌های مختلفی دارند که هر کدام در نواختن سبکی خاص کاربرد دارند. از کوک های مخصوص سازهای سه سیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کوک میسکت (Fa#, Re, La)
• کوک مستزاد (Fa, Re, La)
• کوک بوزوک یا کارا (Sol, Re, La)
• کوک باغلاما (La, Sol, Re)

در آموزشگاه سیحون همراه با برترین اساتید در زمینه موسیقی ، بهترین روند یادگیری برای شما ترسیم خواهد شد .

در آپارات نیز همراه ما باشید .

اینستاگرام سیحون