گام در موسیقی

گام در موسیقی : هنرجویان موسیقی در شروع راه با مفاهیم مقدماتی تئوری موسیقی آشنا میشن؛ این مفاهیم به اونها کمک میکنه تا درک بهتری از موسیقی داشته باشن. آموزشگاه موسیقی سیحون همیشه سعی بر رشد و ترقی هنرآموزانش داشته و سعی داشته آموزش های لازم در این زمینه رو برای هنرجویان و علاقه مندان به موسیقی تهیه کنه. همین دلیل باعث شده تا این مقاله رو در مورد یکی از مهم ترین مفاهیم موسیقی یعنی “گام” تهیه کنیم. با سیحون همراه باشید.

تعریف گام

پس اونچه که در گام اهمیت داره تعداد اصوات پیاپی و فاصله ی بین اونهاست. بر اساس این دو عامل نوع گام مشخص میشه:

• گام های کروماتیک
• گام های دیاتونیک

گام کروماتیک

این گام با شروع از یک نت، درجاتش رو با فاصله ی نیم پرده ای طی میکنه و به تدریج بالا میره تا در نت سیزدهم به نت آغازین خودش برسه. اگر گام کروماتیک رو از نت “دو” شروع کنیم،13 نیم پرده طی میشه تا دوباره به درجه اول یعنی “دو” برسیم. تصویر زیر، گام کروماتیک “دو” رو نشون میده.

گام دیاتونیک

فاصله ی بین درجات این گروه از گام ها، یک دست و برابر نیست. همچنین، الگوی قرار گرفتن این فاصله ها در هر گونه با گونه ی دیگه متفاوته. بیشتر آهنگ هایی که میشنویم در این نوع گام ها قرار دارند. گام های دیاتونیک انواع مختلفی دارند اما دو دسته ی کلی و رایج در این بین، گام های دیاتونیک بزرگ (ماژور) و گام های دیاتونیک کوچک (مینور) هستند.

گام های دیاتونیک بزرگ (ماژور)

این گام با احتساب نت آخر همنام، هشت نت داره. فاصله های بین درجات مختلف، تشکیل شده از پنج پرده و دو نیم پرده ست که بر اساس الگویی مطابق شکل زیر تنظیم میشه.

گامی که در بالا برای مثال ترسیم کردیم، گام دو ماژور هست. این گام هیچ بمل و دیزی نداره و همه ی نت ها به صورت بکار، استفاده شدند. الگوی گام ماژور همیشه به همین شکل ثابته پس از هر نتی که شروع کنیم اسم همون نت روی گام قرار میگیره.
اگه قرار باشه گام “سل ماژور” رو به همین شکل با درجات مختلفش بنویسیم چطور میشه؟
درجه ی اول سل هستش.یک پرده بعد از اون میشه “لا” یاز هم یک پرده “سی”. بعد از اون نیم پرده “دو” و یک پرده “رِ” بعد یک پرده دیگه “می” فاصله بعدی یک پرده ست پس فا باید دیز داشته باشه. درجه هفتم میشه “فا دیز” و درجه هشتم هم “سل”.

گام های دیاتونیک کوچک (مینور)

این گام هم از 8 نت تشکیل شده و الگوی خاص خودش رو داره که درجات مختلف بر اساس این درجات، سر جای خودشون قرار میگیرن. الگوی این گام رو در شکل زیر میتونید ببینید.

اگر این گام رو از نت “لا” شروع کنیم. نت ها به ترتیب : “لا- سی- دو –رِ –می- فا- سل – لا” خواهد بود و همونطور که میبینید هیچ دیز و بملی در این بین نیست و با کمی دقت متوجه میشید که نت ها با الگوی گام مینور کاملا مطابقت دارند.

نظام پیوند در گام های بزرگ

اگر به الگوی گام بزرگ (ماژور) دقت کنید، دو قسمت برابر در اون دیده میشه. در تئوری موسیقی به هر یک از این قسمت ها “دانگ” گفته میشه. حالا گام “دو ماژور” رو با گام “فا ماژور” مقایسه کنید.

از این مقایسه میتونیم نتیجه بگیریم که دانگ اول گام “دو ماژور” بر دانگ دوم گام “فا ماژور” کاملا منطبق هست. با یک محاسبه ساده میتونیم به علت این انطباق پی ببریم:

• هر گام ماژور تشکیل شده از دو دانگ شبیه به هم با الگوی پرده- پرده- نیم پرده است. پس دانگ اول هر گام میتونه دانگ دوم گام ماژور دیگری باشه. همچنین دانگ دوم هر گام بزرگ میتونه دانگ اول گام بزرگ دیگری باشه.
• میدونیم که دانگ دوم گام “دو ماژور” از نت های “سل- لا- سی-دو” تشکیل شده. این گروه از نت ها دانگ اول چه گام ماژوری میتونن باشن؟ روشنه که نت اول این دانگ، نت آغاز این گام هم هست.  پس گام “دو ماژور” میتونه با گام “سل ماژور” از نظر دانگ مقایسه بشه.

به همین ترتیب میتونیم تعداد نشانه های تغییر دهنده چه دیز و چه بمل رو افزایش بدیم. گام دو ماژور فاقد نشانه های تغییر دهنده ست.

راهی برای تشخیص گام در موسیقی

یکی از راه های تشخیص گام یک قطعه، تعداد دیِز یا بمل هاییه که در ابتدای قطعه روی حامل گذاشته میشه. شاید برای شما سوال باشه که چجوری؟

گام های ماژور دیز دار گام در موسیقی

برای پیدا کردن اسم گام های ماژور دیِز دار، از آخرین علامت سر کلید نیم پرده بالا میریم. مثلا اگر بخوایم بدونیم گام ماژوری که چهارتا دیز داره چیه باید اول دیز چهارم رو پیدا کنیم (یعنی رِ) و بعد نیم پرده بالا بریم یعنی نت “می”. پس گام “می مینور” که چهار تا دیز داره.

گام های مینور دیز دارگام در موسیقی

برای پیدا کردن اسم گام های مینور دیز دار، از آخرین علامت سرکلید یک پرده پایین میریم. مثلا اگر بخایم بدونیم گام مینوری که چهارتا دیز داره چیه؟ یعنی گام “دو دیز مینور” بوده.
همینطور برای پیدا کردن اسم گام های مینور بمل دار، باید از آخرین علامت سرکلید، یک خط یا بین خط بالا بریم.
و برای پیدا کردن گام های ماژور بمل دار باید بمل ما قبل آخر سرکلید رو نام ببریم.

در آموزشگاه سیحون همراه با مجرب ترین اساتید در زمینه موسیقی ، بهترین روند یادگیری برای شما ترسیم خواهد شد .

در آپارات نیز همراه ما باشید .